بررسی رابطه توسعه پایدار اجتماعی و سرمایه اجتماعی نمونه : ساکنان محله غیررسمی شمیران نو

محمد علی شفیعا، دانشیار گروه مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران   سعید شفیعا، کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبایی *     چکیده   توسعه شهرها و تمرکز منابع در نقاط محدود، زمینه ساز جذب جامعه بشری به این پهنه های انسان ساز شده است. نیاز اقشار کم درآمد به مسکن شهری، باعث افزایش تقاضا برای بازار غیررسمی مسکن شده و اسکان غیررسمی نوعی از سکونت در شهرها را پدید آورده است. مشکلات فراوان این سکونتگاه ها برای توسعه پایدار شهری، مدیران شهری را به فکر تغییراتی در این سکونتگاه ها انداخته است، تا زمینه ساز کاهش طردشدگی و عدم انسجام اجتماعی این محلات گردد. سرمایه اجتماعی به عنوان دارایی که در میان اجتماعات این سکونت­گاه ها جاری است، راه حلی مناسب برای کاهش هزینه های عمومی و ساماندهی این محلات به شمار می آید. این مقاله نتیجه پژوهشی با هدف ارزیابی تأثیرات سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار اجتماع غیر رسمی شمیران نو است، که با روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و جمع آوری 400 نمونه آماری از طریق پرسشنامه انجام شده است. هدف پژوهش، بررسی اثرگذاری سرمایه اجتماعی در پایداری اجتماعی یک محله غیررسمی است. بنابراین، در صورت تحقق این رابطه، مسیری درونزا و پایدار برای پایدارسازی اجتماعات غیررسمی تأیید می شود. در ضمن، این مهم هدفی کاربردی برای شهرداری ها بوده، در راستای مبانی نظری توسعه پایدار سکونتگاه های غیررسمی است. نتایج نشان می­دهد، رابطه مثبت و معناداری میان سرمایه اجتماعی و شاخص های توسعه پایدار اجتماعی برقرار است که به وسیله اتصال به شبکه ها و اعتماد، تقویت می­گردد. در این میان شورای محله به عنوان مهمترین رکن این رابطه، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و هر اقدامی که باعث مردمی شدن این شورا گردد، گونه ای از روش های ظرفیت سازی به شمار می رود. بر اساس تحلیل چند متغیره، اعتماد و اتصال به شبکه های اجتماعی، بیشترین اهمیت را برای دستیابی به توسعه پایدار اجتماعی بازی می کنند. در نهایت، مشخص گردید که استفاده از مؤلفه های غیررسمی سرمایه اجتماعی روش بالفعل و توسعه مؤلفه های رسمی سرمایه اجتماعی، روش بالقوه دستیابی به توسعه پایدار اجتماعی خواهند بود.